Leasing zwrotny – czym jest i kto może skorzystać z niego?

W przypadku gdy przedsiębiorca potrzebuje dodatkowych środków, może rozważyć skorzystanie z leasingu zwrotnego. Jest to sprzedaż własnych aktywów firmie leasingowej z jednoczesnym zachowaniem prawa do ich użytkowania. Ta forma finansowania pozwala uwolnić zamrożone pieniądze – warto zatem wiedzieć, w jakich przypadkach takie rozwiązanie będzie szczególnie korzystne.

Leasing zwrotny jako forma finansowania – czym jest?

Leasing zwrotny stanowi szczególny rodzaj transakcji leasingowej, która różni się od tradycyjnych rozwiązań finansowych. W tej formie finansowania leasingodawca nabywa dobro inwestycyjne bezpośrednio od przyszłego leasingobiorcy, następnie przekazuje mu przedmiot do dalszego użytkowania. Mechanizm ten pozwala przedsiębiorstwom na uwolnienie środków finansowych wcześniej zainwestowanych w środki trwałe, jednocześnie zachowując możliwość ich dalszego wykorzystania w działalności. Dostawcą i odbiorcą przedmiotu umowy jest ten sam podmiot, co w porównaniu do standardowej umowy leasingu stanowi istotną różnicę.

Zgodnie z Krajowym Standardem Rachunkowości Nr 5 „Leasing, najem i dzierżawa”, leasing zwrotny w świetle prawa cywilnego składa się z dwóch oddzielnych umów: 

1. Pierwsza umowa dotyczy zbycia aktywów przez dotychczasowego właściciela na rzecz leasingodawcy, co powoduje przeniesienie prawa własności; 
2. Druga umowa reguluje kwestie oddania przedmiotu w leasing przez nowego właściciela z powrotem do zbywcy aktywów. 

Dla celów księgowych obie umowy są rozpatrywane łącznie jako jedna transakcja ekonomiczna. Główny Urząd Statystyczny definiuje ten mechanizm jako sposób na odmrożenie kapitału przy zachowaniu dostępu do środków trwałych.

WAŻNE: Raty leasingowe płacone przez przedsiębiorcę stanowią koszt uzyskania przychodu, co ma istotne znaczenie podatkowe. Ta konstrukcja prawna umożliwia firmom poprawę płynności finansowej bez konieczności rezygnacji z kluczowych aktywów operacyjnych.

Prawne aspekty konstrukcji leasingu zwrotnego

Należy zaznaczyć, że leasing zwrotny od początku wprowadzenia budzi kontrowersje. Największe wątpliwości dotyczyły jego skutków podatkowych. Jednak najnowsze orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego (2025 rok) jednoznacznie wskazuje, że leasing zwrotny nie stanowi jednej spójnej czynności na gruncie podatku VAT. Sąd potwierdza występowanie dwóch odrębnych transakcji podlegających opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Pierwsza transakcja to dostawa towarów, druga to świadczenie usług leasingowych. Nie ma zatem podstawy do skorzystania ze zwolnienia z VAT-u.

Rozstrzygnięcie to ma fundamentalne znaczenie dla prawidłowego rozliczania podatku VAT przez podmioty korzystające z tej formy finansowania. Sprzedaż środków inwestycyjnych firmie leasingowej stanowi przychód firmy i niesie za sobą obowiązek odprowadzenia podatku VAT oraz podatku dochodowego.

Dostępne formy leasingu zwrotnego na polskim rynku

Leasing zwrotny może być realizowany w dwóch podstawowych formach prawnych – jako leasing operacyjny lub leasing finansowy:

• W przypadku leasingu operacyjnego przedmiot umowy pozostaje w ewidencji środków trwałych leasingodawcy, który dokonuje jego amortyzacji. Po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego korzystający może wykupić przedmiot lub zwrócić go leasingodawcy. Ta forma jest szczególnie atrakcyjna dla przedsiębiorstw poszukujących elastyczności w zarządzaniu majątkiem;
• W leasingu finansowym przedmiot jest ujmowany w ewidencji środków trwałych leasingobiorcy, który zyskuje prawo do dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Ta forma charakteryzuje się automatycznym przejściem własności przedmiotu na leasingobiorcę po opłaceniu ostatniej raty.

Kto może skorzystać z leasingu zwrotnego?

Jak wspomniano wcześniej, leasing zwrotny stanowi rozwiązanie skierowane głównie do podmiotów gospodarczych posiadających środki trwałe o znaczącej wartości rynkowej, które dążą do poprawy płynności finansowej bez utraty dostępu do kluczowych aktywów. Z tej formy finansowania najczęściej korzystają przedsiębiorstwa – zarówno mikroprzedsiębiorcy, jak i korporacje – dysponujące samochodami, nieruchomościami komercyjnymi, maszynami produkcyjnymi lub sprzętem specjalistycznym. Warunkiem podstawowym jest posiadanie dokumentów potwierdzających własność przedmiotu oraz jego dobry stan techniczny, a także zdolność do regularnego regulowania rat leasingowych. 

Rozwiązanie to znajduje zastosowanie nie tylko w sytuacjach kryzysowych, ale także jako element strategii rozwojowych, umożliwiający reinwestycję uwolnionych środków. Wyjątkowo rzadko oferta ta jest dostępna dla osób fizycznych, choć niektóre firmy leasingowe dopuszczają leasing konsumencki zwrotny dla przedmiotów takich jak sprzęt AGD/RTV.

Co może stanowić przedmiot leasingu zwrotnego?

Przedmiotem leasingu zwrotnego mogą być różnorodne środki trwałe wykorzystywane w działalności gospodarczej, pod warunkiem posiadania przez nie określonych cech użytkowych i wartości rynkowej. Do najczęściej finansowanych aktywów należą samochody osobowe i dostawcze (w tym floty pojazdów), maszyny przemysłowe i budowlane oraz nieruchomości komercyjne takie jak biurowce, hale magazynowe czy obiekty hotelowe. Przedsiębiorcy, którzy rozważają leasingu samochodu w celu stworzenia floty firmowej, mogą wziąć pod uwagę alternatywne rozwiązanie – wynajem długoterminowy auta.

WAŻNE: Leasingodawcy dopuszczają również finansowanie sprzętu komputerowego, specjalistycznych urządzeń medycznych czy ciągników siodłowych z naczepami, pod warunkiem ich dobrego stanu technicznego i braku zastawów (chyba że zastawnikiem jest bank powiązany z firmą leasingową).

Procedura wyceny i gromadzenia dokumentacji w leasingu zwrotnym

Proces leasingu zwrotnego wymaga przeprowadzenia profesjonalnej wyceny przedmiotu przez rzeczoznawcę wyznaczonego przez firmę leasingową. Uwzględnia faktyczny stan techniczny przedmiotu w dniu przeprowadzenia oceny, co ma bezpośredni wpływ na kwotę, jaką otrzyma sprzedający. Po akceptacji zaproponowanej ceny przez obie strony oraz wyrażeniu zgody przez leasingodawcę na odkupienie środka trwałego dochodzi do realizacji transakcji sprzedaży. Następnie podpisywana jest umowa leasingu finansowego lub operacyjnego.

Dokumenty wymagane przez firmę leasingową obejmują najczęściej:

• sprawozdania finansowe przedsiębiorstwa za okres do dwóch lat wstecz;
• dodatkowo potrzebny jest spis posiadanych środków trwałych oraz informacje na temat głównych kontrahentów firmy;
• niezbędne są również zaświadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o niezaleganiu ze składkami oraz z Urzędu Skarbowego o braku zaległości podatkowych. 

Firma musi dostarczyć dokumenty świadczące o wysokości bieżących zobowiązań oraz fakturę zakupu środka trwałego, który ma stać się przedmiotem leasingu. Do faktury należy dołączyć potwierdzenie zapłaty oraz specyfikację techniczną finansowanego przedmiotu.

Wady i zalety leasingu zwrotnego

Podstawową korzyścią leasingu zwrotnego jest możliwość poprawy płynności finansowej przedsiębiorstwa poprzez uwolnienie środków zamrożonych w aktywach stałych. Dzięki tej transakcji firma pozyskuje kapitał, który może przeznaczyć na rozwój działalności, nowe inwestycje lub spłatę bieżących zobowiązań. Leasing zwrotny może być traktowany jako alternatywna opcja dla kredytu, zwłaszcza w związku z łatwiejszą dostępnością finansowania. Często jest wykorzystywany nie tylko w sytuacjach kryzysowych, lecz także jako mechanizm umożliwiający rozwój przedsiębiorstwa.

Warto przy tym pamiętać o argumentach przeciwko temu rozwiązaniu:

Zalety leasingu zwrotnego

Wady leasingu zwrotnego

Poprawa płynności finansowej – uwolnienie środków zamrożonych w aktywach bez utraty dostępu do nich. Optymalizacja podatkowa – możliwość zaliczania rat leasingowych w koszty działalności. Zachowanie kontroli nad aktywami – ciągłe użytkowanie sprzedanego majątku. Elastyczność finansowa – pozyskane środki można przeznaczyć na dowolny cel biznesowy. Alternatywa dla kredytu – brak wpływu na zdolność kredytową firmy. Uproszczona procedura – mniej formalności niż w przypadku kredytów

Strata na odsprzedaży – wycena aktywów często poniżej wartości księgowej. Skomplikowane rozliczenia VAT – konieczność rozdzielenia transakcji sprzedaży i leasingu. Zależność od wartości rynkowej – ograniczona dostępność dla starszych lub niszowych aktywów (leasing aut używanych może być mniej opłacalny). Ograniczenia czasowe – krótsze okresy finansowania w porównaniu z leasingiem tradycyjnym.

Osoby, które szukają formy leasingu samochodu, która będzie dopasowana do ich potrzeb, mogą sprawdzić ofertę Automarket.pl. Obejmuje ona zarówno pojazdy nowe, jak i używane, a także wynajem długoterminowy.