Airbag – historia, sposób działania, wymiana, koszty

Chcesz wiedzieć jak działają poduszki powietrzne, jakie są ich rodzaje oraz kiedy należy je wymienić? Koniecznie przeczytaj nasz artykuł!

Nowoczesne samochody są wyposażone w aktywne oraz bierne systemy bezpieczeństwa. Wśród tych pierwszych, mających zapobiegać zderzeniu drogowemu, znajdują się m.in. ABS, BAS, BLIS czy ESP. Systemy bezpieczeństwa biernego mają natomiast za zadanie zmniejszyć skutki kolizji bądź wypadku dla wszystkich jego uczestników. Jednym z jego najważniejszych elementów są poduszki powietrzne (nazywane powszechnie airbagami).

Airbag – podstawowe informacje

Airbag, czyli poduszka powietrzna, to jeden z elementów pasywnego (biernego) systemu bezpieczeństwa w samochodzie. Jego zadaniem jest zmniejszenie skutków ewentualnej kolizji lub wypadku drogowego, obok poduszek jego częścią są m.in. pasy bezpieczeństwa, zagłówki, foteliki dla dzieci czy strefy kontrolowanego zgniotu. Airbagi są obecnie standardem wyposażenia każdego auta wyjeżdżającego z taśmy produkcyjnej – w Unii Europejskiej są one obowiązkowe od 2009 roku, starsze pojazdy mogą ich nie posiadać.

Dowiedz się więcej na temat wyposażenia samochodu i tego, co warto mieć w swoim aucie.

W Europie wymiary poduszki powietrznej dla kierowcy to 35–45 dm³, natomiast dla pasażera – 60–75 dm³. Airbag składa się z trzech podstawowych komponentów:

• worka powietrznego o odpowiedniej objętości, wykonanego ze specjalnej tkaniny oraz uchwytu,
• generatora gazu zamontowanego na wsporniku, napełniającego poduszkę w razie wypadku,
• osłony poduszki.

Krótka historia poduszki powietrznej

Pierwsze poduszki powietrzne zostały skonstruowane w latach 50. XX wieku – wynalezienie aribaga przypisuje się Amerykaninowi Johnowi W. Hetrickowi, któremu Urząd Patentowy Stanów Zjednoczonych przyznał prawo do wyłącznego korzystania z wynalazku 18 sierpnia 1953 roku. Kilka miesięcy później podobny dokument otrzymał niemiecki inżynier Walter Linderer. Konstrukcja poduszek powietrznych Hetricka i Linderera była oparta na systemie sprężonego powietrza, wyzwalanym przez kontakt pojazdu z przeszkodą. Okazało się jednak, że konstrukcja prototypów nie jest idealna, sprężone powietrze nie może bowiem napełnić worka wystarczająco szybko, aby zapewnić maksymalne bezpieczeństwo pasażerom.

Badaniami nad stworzeniem lepszych wersji zajęły się koncerny GM i Ford. Przełomowym momentem było zastosowanie czujnika elektromechanicznego umożliwiającego napełnienie poduszki powietrznej w mniej niż 30 milisekund. Zamiast sprężonego powietrza do napełniania worka zastosowano reakcje chemiczną – eksplozję azydku sodu. Pierwszym seryjnie produkowanym samochodem, który posiadał system poduszek powietrznych był amerykański Oldsmobile Tornado z 1973 roku, pierwszym europejskim autem z airbagiem był natomiast Mercedes-Benz klasy S (W126) produkowany od 1981 roku.

Jak zbudowany jest system poduszek powietrznych?

System poduszek powietrznych znajdujący się we współczesnych autach jest zbudowany z kilku elementów. Są to:

• Sterownik systemu poduszek powietrznych (SRS) – monitoruje wszystkie sygnały docierające do układu z czujników stanowiących jego elementy (m.in. czujników zderzenia czy czujników nacisku na drzwi boczne). To on decyduje o aktywacji poduszek powietrznych, może również dostosować sposób, w jaki dochodzi do aktywacji airbaga do takich parametrów, jak kierunek działania siły czy stopień intensywności uderzenia (zazwyczaj rozróżnia 4 stopnie wypadków). Sterownik zasila i wyzwala również odpowiednie obwody zapłonowe a w określonych sytuacjach zapala też kontrolkę airbag.
• Czujniki zderzenia – bez nich prawidłowa praca sterownika byłaby niemożliwa. Czujniki są rozmieszczone w wielu punktach i wykrywają róże siły towarzyszące zdarzeniom drogowym (reagują m.in. na ruch czy ciśnienie). W niektórych systemach odpowiadają one także za odcięcie dopływu paliwa do silnika, by zapobiec ewentualnemu wybuchowi. Istotną rolę pełni również czujnik bezpieczeństwa Safing, zapobiegający niechcianej aktywacji poduszki powietrznej. Jest on zintegrowany ze sterownikiem poduszek powietrznych.
• Poduszki powietrzne – są one wykonane z wytrzymałej, odpornej na starzenie i tarcie mechaniczne tkaniny, w celu zabezpieczenia ich przed sklejeniem, są posypywane talkiem. Airbagi posiadają otwory, przez które ulatnia się gaz. Są one zaprojektowane tak, aby rozrywać się pod wpływem napełniania torby.

Jak działa poduszka powietrzna?

Jeśli zarejestrowana przez czujnik wartość siły przekroczy określony poziom ustalony doświadczalnie i potwierdzony w trakcie prób zderzeniowych, mikroprocesor sterujący napełni poduszki. Proces aktywacji poduszek powietrznych rozpoczyna się już po 10 milisekundach od momentu otrzymania impulsu. Sygnał ten aktywuje generator i zapala ładunek zapłonowy. Uwalniający się w wyniku reakcji chemicznej azot (lub mieszanka helu i argonu) wypełnia worek powodując wystrzelenie poduszki z prędkością około 300 km/h. Następnie powietrze uchodzi z airbaga przez otwory wentylacyjne, co zapobiega powstawaniu obrażeń wtórnych u kierowcy i/lub pasażerów.

Etapy działania poduszek powietrznych

• 0 ms – dojście do gwałtownego zdarzenia drogowego,
• 10-23 ms – uruchomienie się czujników, a następnie generatora gazu,
• 25 ms – rozpoczęcie napełniania poduszki gazem,
• 28 ms – początek procesu rozwijania się poduszki,
• 55 ms – zakończenie napełniania poduszki,
• 60 ms – zetknięcie się klatki piersiowej kierowcy bądź pasażera z powierzchnią poduszki,
• 70 ms – zetknięcie się głowy uczestnika wypadu z powierzchnią poduszki,
• 150 ms – rozpoczęcie uchodzenia gazu z poduszki.

Airbag – rodzaje

Wyróżnia się kilka rodzajów poduszek powietrznych w samochodach:

• Poduszki czołowe – airbagi przednie są ukryte na kierownicy (poduszka kierowcy) oraz na desce rozdzielczej, nad schowkiem (poduszka pasażera siedzącego z przodu). Ich zadaniem jest ochrona klatki piersiowej oraz głowy.

UWAGA! Jeśli wozisz małe dziecko w foteliku na przednim siedzeniu, koniecznie przeczytaj nasz artykuł „Jak bezpiecznie przewozić dziecko w aucie”. 

• Boczne poduszki powietrzne – znajdują się one w zewnętrznych bokach oparć foteli. Niektóre auta posiadają również boczne poduszki chroniące pasażerów siedzących na tylnej kanapie.
• Poduszki kolanowe – umiejscowione zazwyczaj pod kolumną kierowniczą (dla kierowcy) oraz pod schowkiem (dla pasażera). Do niedawna były montowane wyłącznie w samochodach luksusowych, dziś coraz częściej można je spotkać także w pojazdach klasy średniej.
• Poduszki centralne – są umieszczone pomiędzy fotelami kierowcy i pasażera z przodu lub w środkowej części oparcia tylnej kanapy.

Dodatkowym rodzajem zabezpieczenia są kurtyny powietrzne. Są one umieszczone w wewnętrznej krawędzi dachu samochodu (w podsufitce), a ich zadaniem jest ochrona twarzy i głowy pasażerów podróżujących w aucie w trakcie dachowania oraz zderzenia bocznego. Uruchamiają się one razem z poduszkami bocznymi.

Na naszej platformie Automarket.pl możesz skorzystać z kilku wygodnych opcji finansowania: leasing samochodu, wynajem długoterminowy, autopożyczka, a wszystkie formalności załatwisz bez wychodzenia z domu.

Regeneracja i naprawa airbaga

Regeneracja (naprawa) poduszek powietrznych jest niewskazana – po wystrzeleniu poduszki powietrzne nie nadają się do powtórnego użycia. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 28 września 2005 roku poduszki powietrzne z aktywatorami pirotechnicznymi, jednostkami kontroli elektronicznej i czujnikami wymontowane z pojazdów zostały umieszczone się na liście wyposażenia i części, których ponowne użycie zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego.

Niestety przez część mechaników przepis ten nie jest respektowany, a osoby kupujące używane auto nie są w stanie same zweryfikować, czy poduszki w pojeździe są bezpieczne (w szukaniu nowego auta pomoże Ci platforma Automarket.pl, na której możesz przeglądać setki ofert pojazdów nowych i używanych). Nieprawidłowo zainstalowana, uszkodzona poduszka powietrzna może być przyczyną nieumyślnego, przypadkowego napełnienia się worka, co może z kolei spowodować poważne obrażenia ciała. Wadliwy system może również nie zadziałać, gdy będzie taka konieczność. Dlatego też należy pamiętać, aby prace przy systemie poduszek powietrznych były wykonywane wyłącznie przez wykwalifikowany personel, posiadający odpowiednie uprawnienia. Niektóre kraje nakładają nawet prawne ograniczenia na sprzedaż oraz serwis poduszek powietrznych i komponentów systemu, np. w Niemczech poduszki powietrzne są uznawane za szkodliwe materiały wybuchowe i tylko mechanicy ze specjalnym przeszkoleniem mogą podejmować się ich wymiany.

Warto także pamiętać, że w niektórych samochodach airbagi mają określony „termin przydatności”, zazwyczaj jest to 10–15 lat. W przypadku starszych aut koszt ich wymiany jest jednak zazwyczaj dość wysoki, dlatego też nie wszyscy właściciele pojazdów decydują się na taki krok.

Kiedy jeszcze konieczna jest wymiana airbaga? Po wystrzeleniu poduszki – najlepiej przeprowadzić ją w ASO. Pod żadnym pozorem nie należy kupować używanych poduszek powietrznych. Wymiana poduszek na nowe to koszt rzędu od kilku do kilkunastu tysięcy złotych.

Kontrolka airbag – dlaczego się pojawia?

Sytuacje, w których może zaświecić się kontrolka poduszek powietrznych

Przyczyn pojawienia się kontrolki airbagów może być kilka. Należą do nich:

• w przypadku uszkodzenia taśmy znajdującej się pod kierownicą,
• gdy poduszka powietrzna pasażera zostanie celowo wyłączona, np. przed umieszczeniem fotelika samochodowego dla dziecka na przednim siedzeniu,
• na skutek uszkodzenia tzw. maty obecności, znajdującej się na przednim siedzeniu,
• przy uszkodzeniu czujników, np. na skutek zalania auta czy korozji,
• w wyniku uszkodzenia sterownika,
• w przypadku awarii innego układu.

Masz dosyć swojego starego auta? Wymień je na lepsze w Automarket.pl!