Wszystkie kategorie prawa jazdy w Polsce – czym się różnią?

Prawo jazdy to powszechny dokument, który upoważnia posiadacza do poruszania się określonymi pojazdami po drogach publicznych. W zależności od kategorii prawa jazdy korzystamy z luksusu podróży własnym samochodem lub zarabiamy na utrzymanie rodziny. Aby otrzymać takie uprawnienia, należy przejść odpowiedni kurs i zdać państwowe egzaminy. Jakie są kategorie prawa jazdy w Polsce? Do jazdy jakimi pojazdami uprawniają? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym artykule.

Jakie warunki trzeba spełnić na różne kategorie prawa jazdy?

Kandydaci na kierowców pojazdów silnikowych i nie tylko muszą spełnić określone kryteria, by otrzymać prawo jazdy lub pozwolenie. Pierwszym warunkiem jest wiek przyszłego kierującego. Każda kategoria ma w tym zakresie inne wymagania. W myśl Ustawy o kierujących pojazdami kandydat na kierowcę może rozpocząć kurs najwcześniej 3 miesiące przed osiągnięciem ustalonego wieku.

Kolejnym ważnym kryterium, bez którego otrzymanie prawa jazdy nie jest możliwe, jest uzyskanie orzeczenia lekarskiego. W takim orzeczeniu specjalista stwierdza, czy kandydat nie ma przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem. W niektórych przypadkach potrzebne jest również orzeczenie psychologiczne.

Następnie należy odbyć szkolenie na konkretną kategorię prawa jazdy, a potem zapisać się na państwowy egzamin (teoretyczny i praktyczny) i zdać go z odpowiednią liczbą punktów.

Jakie są kategorie prawa jazdy w Polsce?

Wszystkich kategorii prawa jazdy w Polsce jest aż 16. Są podzielone na różne rodzaje pojazdów o odmiennych parametrach. Najczęściej spotykamy się z prawem jazdy kat. B, czyli na samochód osobowy. Co ważne, dla kierowców zawodowych obowiązują dodatkowe szkolenia oraz konieczność zdobycia kwalifikacji wstępnych. Jakie są kategorie prawa jazdy i jakie warunki trzeba spełnić, by je uzyskać?

Kategorie prawa jazdy A

Te rodzaje prawa jazdy uprawniają do prowadzenia motorowerów, lekkich quadów i motocykli. W tej grupie znajdują się 4 różne dokumenty. Do czego uprawnia kategoria AM? Umożliwia kierowanie motorowerem, czterokołowcem lekkim oraz tymi pojazdami połączonymi z przyczepą (taki zespół pojazdów można prowadzić tylko w Polsce). Jeśli chodzi o wymagany wiek, jest to jedyne prawo jazdy od 14 lat.

Niepełnoletni mogą posiadać też kategorię A1, która jest dozwolona od 16 roku życia. Pozwala ona na prowadzenie pojazdów takich jak:

• motocykl z silnikiem o pojemności skokowej do 125 cm sześciennych, mocy do 11 kW raz stosunku mocy do masy do 0,1 kW/kg;
• trójkołowy motocykl o mocy do 15 kW;
• wszystkie pojazdy z kategorii AM;
• wszystkie wymienione pojazdy w zespole z przyczepą (tylko w Polsce).

W tej grupie uprawnień jest jeszcze kategoria A2 przyznawana od 18 roku życia. Czym można jeździć z takim prawem jazdy? Motocyklem, którego moc nie przekracza 35 kW, a jego stosunek mocy do własnej masy jest nie większy niż 0,2 kW/kg. Co więcej, kryteria te nie mogą wynikać z wprowadzenia zmian w innym pojeździe. Poza tym kategoria A2 uprawnia do prowadzenia motocykla trójkołowego o mocy do 15 kW i pojazdów z kategorii AM, a także wymienionych pojazdów z przyczepą.

Pełne prawo jazdy A pozwala z kolei kierować każdym motocyklem, pojazdami z kategorii AM oraz zespołem pojazdów. Można wyrobić je w wieku 20 lat (pod warunkiem posiadania kat. A2 od 2 lat) lub 24 lat.

Kategorie prawa jazdy B

Prawo jazdy kat. B1 jest dostępne od 16 roku życia. Posiadacz takich uprawnień może kierować każdym pojazdem z kat. AM, a także czterokołowcem cięższym niż w kat. AM – na przykład dużym quadem. W wieku 18 lat można wyrobić pełne prawo jazdy B, czyli tak zwane prawo jazdy na samochód osobowy. Pozwala ono prowadzić:

• samochód o dopuszczalnej masie całkowitej (DMC) do 3,5 tony;
• samochód o DMC do 3,5 tony z przyczepą o DMC do 750 kg, jeśli DMC zespołu pojazdów nie przekracza 3,5 tony lub 4,25 tony po zdaniu dodatkowego egzaminu praktycznego;
• ciągnik rolniczy (tylko w Polsce);
• ciągnik rolniczy z przyczepą o DMC do 750 kg (tylko w Polsce);
• pojazd wolnobieżny (rozwijający prędkość do 25 km/h z wyłączeniem ciągnika rolniczego; tylko w Polsce);
• pojazd wolnobieżny z przyczepą do DMC do 750 kg (tylko w Polsce);
• pojazdy z kategorii AM;
• motocykl z silnikiem o pojemności skokowej do 125 cm sześciennych, mocy do 11 kW oraz stosunku mocy do masy do 0,1 kW/kg (tylko w Polsce i tylko pod warunkiem posiadania prawa jazdy lat. B od co najmniej 3 lat).

Osoba posiadająca takie uprawnienia może w ramach wynajmu długoterminowego jeździć samochodami dostępnymi w ofercie Automarketu. Dodatkowo istnieje kategoria B+E. Można zdawać na nią w wieku 18 lat. Takie prawo jazdy upoważnia do prowadzenia samochodu, ciągnika i pojazdu wolnobieżnego w zespole z przyczepą (w przypadku samochodu — jedną przyczepą o DMC co 3,5 tony) lub przyczepami.

Kategorie prawa jazdy C

Jeśli chodzi o wymagania na prawo jazdy kat. C, kandydat musi mieć skończone 21 lat lub 18 lat na kat. C1. Pełna kategoria C uprawnia do kierowania:

• pojazdem samochodowym o DMC powyżej 3,5 tony (z wyjątkiem autobusu);
• wymienionym powyżej pojazdem z przyczepą o DMC do 750 kg;
• ciągnikiem rolniczym (tylko w Polsce);
• ciągnikiem rolniczym z przyczepą o DMC do 750 kg;
• pojazdem wolnobieżnym (tylko w Polsce);
• pojazdem wolnobieżnym z przyczepą o DMC do 750 kg;
• pojazdami z kategorii AM.

Po zdaniu dodatkowego egzaminu na kategorię prawa jazdy C+E kierowca może prowadzić pojazdy o DMC powyżej 3,5 tony z przyczepą, a także zespoły pojazdów złożone z ciągnika albo pojazdu wolnobieżnego oraz jednej lub więcej przyczep.

Od 18 roku życia można zdawać na prawo jazdy C1. Daje ono takie same uprawnienia, co kategoria C, z jedną różnicą. Taki dokument pozwala na prowadzenie pojazdu o DMC powyżej 3,5 tony, ale nieprzekraczającej 7,5 tony. W przypadku kat. C1+E dopuszczalna masa całkowita zespołu pojazdów (kiedy ciągnący to pojazd samochodowy, a nie ciągnik lub wolnobieżny) nie może być większa niż 12 ton.

Prawo jazdy – kategoria D

Na kategorię D prawa jazdy można zdawać w wieku 24 lat. Uprawnienie to pozwala kierowcy prowadzić autobus i autobus z przyczepą o DMC do 750 kg. Z tym dokumentem można też jeździć ciągnikiem rolniczym, pojazdem wolnobieżnym oraz pojazdami z kategorii AM – jak w wymienianych wcześniej kategoriach.

Od 21 roku życia dostępne jest też prawo każdy kat. D1. Uprawnia ono do kierowania autobusem, który jest konstrukcyjnie przeznaczony do przewozu maksymalnie 17 osób włącznie z kierowcą. Długość takiego autobusu nie może przekraczać 8 metrów. Istnieją także kategorie D+E oraz D1+E, które pozwalają na prowadzenie pojazdów określonych w tych kategoriach wraz z przyczepą lub przyczepami.

Kategoria prawa jazdy T

Prawo jazdy kategorii T uprawnia do kierowania:

• ciągnikiem rolniczym;
• ciągnikiem rolniczym z przyczepą lub przyczepami;
• pojazdem wolnobieżnym,
• pojazdem wolnobieżnym z przyczepą lub przyczepami;
• pojazdami z kategorii AM.

Można wyrobić je już w wieku 16 lat.

Prawo jazdy na tramwaj

Jedną z kategorii prawa jazdy jest też uprawnienie do prowadzenia tramwaju. Aby zostać motorniczym, trzeba ukończyć 21 lat.

Oprócz kategorii prawa jazdy w dokumencie można znaleźć także inne oznaczenia, którym poświęciliśmy nasz poprzedni artykuł.

Co grozi za prowadzenie bez prawa jazdy?

Poszczególne kategorie prawa jazdy uprawniają do kierowania różnymi pojazdami – motocyklami, samochodami, ciężarówkami i innymi – na drogach publicznych, w strefach ruchu i w strefach zamieszkania. Obecnie nie ma obowiązku posiadania przy sobie plastikowej wersji prawa jazdy.

Każdy uprawniony kierowca jest zarejestrowany w Centralnej Ewidencji Kierowców, dlatego podczas kontroli drogowej policjant lub inny funkcjonariusz może sprawdzić, czy osoba prowadząca pojazd robi to w zgodzie z prawem.

Za jazdę bez uprawnień grozi areszt, ograniczenie wolności lub grzywna w wysokości co najmniej 1500 złotych. Przypominamy, że na kurs prawa jazdy można zapisać się na 3 miesiące przed osiągnięciem wieku wymaganego przy danej kategorii.