Punkty karne i ich skutki dla kierowców

Wyprzedzasz na podwójnej ciągłej, skrzyżowaniu lub przejściu dla pieszych? A może przejeżdżasz na czerwonym świetle? Cóż, nie utrzymasz czystego konta punktów karnych…

W tym artykule zebraliśmy wszystko, co musisz o tym wiedzieć. Koniecznie poświęć kilka minut na lekturę, bo od 1 stycznia 2022 roku obowiązują nowe zasady przyznawania i anulowania punktów karnych. Sporo się zmieniło i lepiej być na bieżąco!

Na wstępie jeszcze jedna uwaga. Nikt nie lubi dostawać punktów karnych – to jasne. Warto jednak spojrzeć na nie z szerszej perspektywy i zadać pytanie: czy ten system skutecznie dyscyplinuje kierowców? Trudno udzielić jednoznacznej odpowiedzi, bo na bezpieczeństwo ma wpływ wiele czynników, ale statystyki wypadków dają do myślenia. W latach 90-tych każdego roku na drogach ginęło ponad 5 tys. osób. Dziś ta liczba jest o połowę mniejsza*.

Ile punktów karnych oznacza utratę prawa jazdy?

Za moment wyjaśnimy, za jakie „popisy” i ile dostaje się punktów karnych. Zacznijmy jednak od tego, co się stanie, gdy nagromadzimy ich za dużo. To bowiem dobrze oddaje ideę stojącą za punktami.

Krótko mówiąc: jeśli osiągniesz limit punktów karnych, tracisz prawo jazdy.

W zależności od stażu za „kółkiem” obowiązuje Cię jeden z dwóch limitów:

• 20 punktów karnych (dotyczy kierowców z krótkim stażem, którzy mają prawo jazdy krócej niż rok),
• 24  punkty karne (dotyczy kierowców, którzy prawo jazdy mają dłużej niż rok).

W dalszej części tekstu wyjaśnimy Ci, kiedy przedawniają się punkty karne i jak odzyskać prawo jazdy. Teraz jednak przejdźmy do przykładów.

Ile punktów karnych dostanę?

Pełny taryfikator punktów karnych zawiera dziesiątki pozycji i nie ma sensu publikować go w całości. Szczegóły znajdziesz np. u źródła, a więc w Rozporządzeniu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego.

Za część błędów w sztuce kierowania dostaniesz mało punktów (np. 2 za brak sygnalizacji manewru), ale niektóre szybko przybliżą Cię do limitu i utraty prawa jazdy!

Ważne! Do końca 2021 roku najwyższa kara wynosiła 10 punktów. Od 1 stycznia 2022  jest to 15 punktów, które możesz dostać w aż 12 sytuacjach!

Spójrz za co dostaniesz najwięcej punktów:

1. naruszenie zakwalifikowane jako przestępstwo z art. 173 i art. 174 Kodeksu karnego (spowodowanie lub bezpośrednie niebezpieczeństwo katastrofy w ruchu lądowym), art. 177 Kk (nieumyślne spowodowanie wypadku, w którym ktoś poniósł poniosła śmierć, odniósł ciężki uszczerbek na zdrowiu lub obrażenia ciała) i art. 178b Kk (niezatrzymanie się do kontroli i kontynuowanie jazdy pomimo użycia sygnałów dźwiękowych i świetlnych oraz polecenia zatrzymania pojazdu),
2. kierowanie w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie,
3. kierowanie w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego,
4. ominięcie pojazdu, który jechał w tym samym kierunku, lecz zatrzymał się, by ustąpić pierwszeństwa pieszym,
5. wyprzedzanie na przejściach dla pieszych i bezpośrednio przed nimi,
6. nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu na przejściu lub na nie wchodzącemu,
7. nieustąpienie pierwszeństwa przez kierującego pojazdem, który skręca w drogę poprzeczną, pieszemu przechodzącemu na skrzyżowaniu przez jezdnię drogi, na którą wjeżdża pojazd,
8. niezatrzymanie pojazdu w razie przechodzenia przez jezdnię osoby niepełnosprawnej, używającej specjalnego znaku lub osoby o widocznej ograniczonej sprawności ruchowej w celu umożliwienia jej przejścia,
9. niezatrzymanie się do kontroli,
10. przekroczenie dopuszczalnej prędkości powyżej 50 km/h,
11. przekroczenie dopuszczalnej prędkości powyżej 50 km/h na obszarze zabudowanym,
12. naruszenie zakazu wyprzedzania na przejazdach rowerowych i bezpośrednio przed nimi.

Pamiętaj, że podczas jednej kontroli drogowej policjant może naliczyć Ci maksymalnie 15 punktów karnych.

Jeśli np. przekroczysz prędkość o 50 km/h (15 pkt.) podczas wyprzedzania samochodu ustępującego pieszemu (15 pkt.), to punkty nie zsumują się i nie utracisz od razu prawa jazdy.

Kiedy kasują się punkty karne?

Jak wyjaśniliśmy – osiągnięcie lub przekroczenie limitu punktów karnych powoduje utratę prawa jazdy. Aby je odzyskać trzeba ponownie odbyć szkolenie i zdać egzamin.

Dwie ważne informacje z tym związane:

• po szkoleniu liczba punktów zmniejszy się o 6,
• szkolenia nie możesz odbywać częściej, niż raz na pół roku.

Pamiętaj jednak, że liczba punktów nie kumuluje się w nieskończoność! Do 2021 roku zgromadzone punkty kasowały się po upływie 365 dni. Zmiany w prawie wydłużyły ten czas do 2 lat.

Jeśli masz na koncie kilka wykroczeń, to punktów będzie ubywać w kolejności, w jakiej zostały popełnione.

Przykład Policja przyznała Ci 15 punktów karnych w styczniu 2022 roku. Po pół roku Twoje konto powiększyło się o 4 kolejne punkty – masz ich 19.  Jeśli w międzyczasie nie otrzymasz kolejnych punktów, w styczniu 2024 roku Twój stan konta zmniejszy się do 4, a w czerwcu wyzeruje się.

To prosta zasada, prawda? Jest tylko jedno „ale”.

Punktów Ci ubędzie, ale tylko jeśli opłacisz mandat! Od terminu wpłaty zależy, kiedy zacznie liczyć się 2-letni okres obowiązywania punktów karnych (lepiej zrobić to od razu).

Poza tym od 2022 roku nie możesz kasować części punktów karnych po kursach w Wojewódzkich Ośrodkach Ruchu Drogowego. No i liczba punktów wpływa na… wysokość obowiązkowego ubezpieczenia OC!

O tych wszystkich zmianach, a także o planowanych wyższych mandatach za wykroczenia na drodze (nawet do 5 tys. zł!) dowiesz się z rządowej strony.

Jak sprawdzić punkty karne?

Policjant poinformuje Cię, ile punktów Ci przybywa po wykroczeniu. Nie dostaniesz tego jednak na piśmie.

Przy większej liczbie punktów i wykroczeń łatwo stracić rachubę… Na szczęście możesz w każdej chwili sprawdzić, ile punktów i do kiedy Cię obciąża.

Jak to zrobić? Masz kilka opcji:

• Komisariat policji

Musisz po prostu udać się na najbliższy komisariat z dokumentem tożsamości. Zaświadczenie o liczbie punktów karnych kosztuje 17 zł.

• Strona internetowa obywatel.gov.pl

Informacje o punktach karnych znajdziesz też na www.obywatel.gov.pl. Logujesz się na niej profilem zaufanym. W ten sposób dowiesz się, ile punktów karnych jest na Twoim koncie, a nawet kiedy i za co zostały przyznane.

Punkty są przypisane do dwóch kategorii: aktywnych i tymczasowych. Aktywne, to te już naliczone. Natomiast tymczasowe, to te przyznane razem z nieprzyjętym mandatem (widoczne są do czasu wyjaśnienia sprawy w sądzie).

• Aplikacja mObywatel

Punkty karne sprawdzisz też w aplikacji mObywatel na swoim telefonie. Po założeniu konta i zalogowaniu się wybierasz w prawym górnym rogu ekranu opcję „Punkty karne”. Na ekranie zobaczysz, termin obowiązywania punktów karnych oraz powód i datę ich przyznania.

Punkty karne a leasing samochodu i wynajem długoterminowy

Warto tę kwestię wyjaśnić. Kto płaci mandat: kierowca czy właściciel pojazdu? Za naruszenie zasad ruchu drogowego odpowiada kierowca. Także finansowo.

Jeśli jeździsz samochodem w leasingu lub wynajmie długoterminowym, płacisz za swoje za drogowe wykroczenia. Zmienia się tylko droga, którą mandat do Ciebie dociera. Dowód rejestracyjny pojazdu zawiera dane właściciela — w tym wypadku firmy leasingowej. I to do niej listonosz dostarczy zdjęcia z fotoradaru czy innych elektronicznych systemów kontroli ruchu drogowego i wezwanie do wskazania sprawcy. Leasingodawca przekazuje te dane policji. A kierowca dostaje mandat.

Z tym wiąże się też ważna zasada: obsługa tego typu dodatkowych dokumentów i komunikacji z urzędem policji to dodatkowa praca firmy leasingowej i dlatego kosztuje dodatkowo. Stawki różnią się w zależności od leasingodawcy. Z reguły zaczynają się od kilkudziesięciu złotych.